Τα επόμενα βήματα του διαλόγου Αθήνας – Άγκυρας: Οι βασικές επιδιώξεις της Ελλάδας και οι αμετακίνητες θέσεις της Τουρκίας

4448131 scaled

Advertisement

Tα χαμόγελα και οι εκατέρωθεν φιλοφρονήσεις περίσσευαν στη συνάντηση του Γιώργου Γεραπετρίτη με τον Χακάν Φιντάν, την Παρασκευή στο υπουργείο Εξωτερικών. Με εκτεταμένες αναφορές στα οφέλη της ελληνοτουρκικής προσέγγισης από τον Φεβρουάριο του 2023 μέχρι σήμερα, οι δύο υπουργοί κατέβαλαν εμφανή προσπάθεια να δείξουν ότι το κλίμα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις είναι θετικό και θα παραμείνει έτσι και στο μέλλον. Η διατήρηση του κλίματος ήταν άλλωστε το ζητούμενο, αφού επί της ουσίας των ελληνοτουρκικών δεν σημειώθηκε κάποια πρόοδος. Σχολιάζοντας το αποτέλεσμα της συνάντησης από τη Βουδαπέστη, όπου βρισκόταν για την άτυπη σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε., ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είπε ότι οι δηλώσεις των δύο υπουργών Εξωτερικών επιβεβαίωσαν το καλό κλίμα που υπάρχει με την Τουρκία, αλλά ότι δεν έχει καθοριστεί ακόμη το πλαίσιο συζήτησης για ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα.

Σε ό,τι αφορά τον καθορισμό της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ, ο Γ. Γεραπετρίτης δήλωσε μετά τη συνάντηση ότι «έγινε η αξιολόγηση των προϋποθέσεων που πρέπει να υπάρχουν για την εκκίνηση μιας ουσιαστικής συζήτησης για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης στο Αιγαίο και στην ανατολική Μεσόγειο» και ότι «πρόκειται για μια αρχική, ειλικρινή προσέγγιση ενός δύσκολου αλλά και κρίσιμου ζητήματος». Οπως είπε ο υπουργός, «οι θέσεις μας όσον αφορά το εύρος της συζήτησης αφίστανται, με τη θέση μας να αφορά τη μία και μόνη διαφορά. Προσηλωμένοι, ωστόσο, σε μια ειλικρινή προσπάθεια επίτευξης προόδου μέσω του διαλόγου, θα συνομιλήσουμε για το θέμα αυτό σε επόμενη συνάντησή μας στο εγγύς μέλλον». Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Εξωτερικών, η επόμενη συνάντηση ανάμεσα στους Γ. Γεραπετρίτη και Χ. Φιντάν θα πραγματοποιηθεί πριν από το τέλος του χρόνου και σε κάθε περίπτωση πριν από το 6ο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας, που ήταν προγραμματισμένο για τις αρχές Ιανουαρίου στην Αγκυρα. Διπλωματικοί κύκλοι εκτιμούν ότι είναι πιθανό και αυτή η ημερομηνία να μετατοπιστεί, ώστε οι δύο ηγέτες Κυριάκος Μητσοτάκης και Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να συναντηθούν μετά την ανάληψη των καθηκόντων του νέου Αμερικανού Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ (στις 20 Ιανουαρίου). Σε κάθε περίπτωση, ο Φιντάν έκανε λόγο στις δηλώσεις του για τους «πρώτους μήνες του 2025». Στο κρίσιμο θέμα διερεύνησης της δυνατότητας να ξεκινήσουν οι συζητήσεις για ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα, η Τουρκία δεν μετακινήθηκε καθόλου από τις πάγιες θέσεις της, επιμένοντας στη διεύρυνση της ατζέντας και στη λύση – «πακέτο».

Στις δηλώσεις του, όσον αφορά το Αιγαίο και την ανατολική Μεσόγειο, ο Τούρκος υπουργός δεν έκρυψε τη διαφωνία του με τη ελληνική θέση για μία και μοναδική διαφορά (καθορισμός ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας). Είπε ότι «πρέπει να φερόμαστε ρεαλιστικά και να κάνουμε σωστή διάγνωση των προβλημάτων», χαρακτήρισε «πραγματικότητα» το ότι έχουμε διαφορές και προσέθεσε: «Είναι αλληλένδετα τα προβλήματα, πρέπει να βρούμε λύσεις και δεν μπορούμε να τα περιορίσουμε σε υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ. Ολα τα προβλήματα που μπορούν να προκαλέσουν τριβές πρέπει να τα συζητήσουμε». Επιπλέον, δεν παρέλειψε να μιλήσει και για «δίκαιο διαμοιρασμό στην ανατολική Μεσόγειο».

Eμφανής διάσταση απόψεων

Η διάσταση απόψεων ανάμεσα στις δύο πλευρές ήταν εμφανής και όλο το προηγούμενο διάστημα μέσα από τις δημόσιες δηλώσεις και συνεντεύξεις των δύο υπουργών, οι οποίοι πάντως εμφανίστηκαν στην Αθήνα αποφασισμένοι να μην αφήσουν τη διαπίστωση ότι διαφωνούν να δυναμιτίσει το κλίμα ανάμεσα στις δύο χώρες. Γεραπετρίτης και Φιντάν εξέφρασαν την άποψη ότι η ελληνοτουρκική προσέγγιση πρέπει να συνεχιστεί στην πορεία που συμφωνήθηκε το καλοκαίρι του 2023 στο Βίλνιους. Έτσι ορίστηκε οδικός χάρτης για τον δομημένο διάλογο ανάμεσα στις δύο χώρες, με τα επόμενα ορόσημα να είναι οι συναντήσεις σε επίπεδο υφυπουργών Εξωτερικών για τον πολιτικό διάλογο (2/12) και τη θετική ατζέντα (3/12). Συμφωνήθηκε, ακόμη, να υπάρξει και επόμενη συνάντηση ανάμεσα στους δύο υπουργούς μέχρι το τέλος του χρόνου, καθώς και θεσμοθέτηση μηχανισμών για την πρόληψη εντάσεων. Όπως αναφέρθηκε και προηγουμένως, το κυρίως ζητούμενο από τους δύο υπουργούς ήταν να διαφυλαχθεί η διαδικασία της ελληνοτουρκικής προσέγγισης.

Ο Γ. Γεραπετρίτης επεσήμανε ότι υπήρξαν κίνδυνοι κρίσεων τον τελευταίο χρόνο, αλλά ο ειλικρινής δίαυλος επικοινωνίας απέτρεψε εντάσεις στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Ο υπουργός Εξωτερικών έκανε λόγο για τις «τρεις βασικές μας επιδιώξεις», την αποσυμπίεση των εντάσεων, την προώθηση της θετικής ατζέντας και των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, ενώ υποστήριξε πως «έχουν παραχθεί απτά αποτελέσματα από τη συνεργασία μας». Όπως είπε, «οι επαφές μας έχουν κανονικότητα, όπως πρέπει να είναι μεταξύ γειτόνων σε μια εξαιρετικά περίπλοκη γειτονιά».

Από την πλευρά του, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών ζήτησε να μετατρέψουμε την αιώνια γειτονία μας σε αιώνια φιλία και να καταστήσουμε μόνιμο το θετικό κλίμα και έδωσε έμφαση στην ενίσχυση της διμερούς συνεργασίας στην οικονομία (όπου χαιρέτισε την αύξηση του όγκου του διμερούς εμπορίου στα 6 δισ. δολ.) και στο μεταναστευτικό όπου συμφώνησε με τον Γ. Γεραπετρίτη στην ανάγκη εξάρθρωσης των δικτύων των διακινητών. Παρά το καλό κλίμα, πάντως, υπήρξαν και πεδία όπου οι απόψεις του ήταν κάθετα αρνητικές σε σχέση με τις ελληνικές θέσεις όπως το Κυπριακό, για το οποίο υποστήριξε πως έχει αποδειχθεί από την πραγματικότητα πως το μοντέλο ομοσπονδίας δεν συνίσταται για το νησί. Έθεσε επίσης, όπως κατ’ επανάληψη κάνει και ο Ερντογάν όταν επισκέπτεται την Ελλάδα, το θέμα της προστασίας των οθωμανικών μνημείων στη χώρα.

Advertisement

Δείτε επίσης

Advertisement

ADVERTISEMENT​

Advertisement

Advertisement