Της ΦΙΛΙΠΠΙΑΣ ΚΟΧΛΙΑΡΙΔΟΥ
Πρόεδρος του Συλλόγου Υπαλλήλων Π.Ε. Καβάλας ΣΥΠΕΚΑ της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης. Μέλος του Ομίλου Ποντίων Χορευτών Καβάλας. *Μέλος του Συλλόγου η Αμφίπολη ανά τους Αιώνες Ομάδα Έκφρασης και Πολιτισμού
Ρίζα μ’ σε λένε Πόντο. Κι είσαι αιώνια, γερή, αθάνατη. Μνήμες ζωντανές, εικόνες αξεθώριαστες. Ο Πόντος, Πατρίδα Αλησμόνητη, φυλαγμένη στις καρδιές μας, χνάρια βαριά ανθρώπων προκομμένων και μια θυσία των ηρωικών προγόνων μας που ταξιδεύει στις γενιές με αυτό το κόκκινο ποτάμι του τιμημένου αίματος, ανάκατο με το δάκρυ το πικρό του Θρήνου και του ξεριζωμού.
Τιμάμε, σήμερα 19 Μάϊου τη μνήμη των εκατοντάδων χιλιάδων θυμάτων του Ποντιακού Ελληνισμού που εξοντώθηκαν με απάνθρωπο και αποτρόπαιο τρόπο πριν από 104 χρόνια στον Εύξεινο Πόντο στην άλλοτε ξακουστή αυτοκρατορία των Μεγάλων Κομνηνών, ξετυλίχθηκε ένα δράμα, μια φοβερή τραγωδία, δηλαδή ο βίαιος ξεριζωμός του Ελληνισμού του Πόντου από τον Τούρκο κατακτητή.
Οι αμετανόητοι σφαγείς καθοδηγούμενοι από τον Μουσταφά Κεμάλ, έναν από τους πιο αιμοσταγείς φονιάδες της παγκόσμιας ιστορίας ήθελαν όχι μόνο να σβήσουν κάθε χνάρι του Ποντιακού Ελληνισμού από την πατρογονική γη, αλλά και να σκοτώσουν τη ρίζα, τη συνέχεια. Αρκεί να θυμηθούμε με πόνο ακόμη αδάμαστο από το χρόνο τη σφαγή των νηπίων της Σάντας, αποτελεί μία από τις πλέον σκληρότερες σελίδες της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου, των γονιών και των παππούδων μας, μια κτηνωδία που έχει την υπογραφή του ίδιου του Κεμάλ. Δεν τα κατάφεραν όμως !
Ο Ποντιακός Ελληνισμός ζει ανίκητος και θα ζει αιώνια, στις νέες πατρίδες που από τόποι προσφυγιάς έγιναν τόποι προκοπής, προόδου και αναγέννησης των Ποντίων. Ουρανοί που το Ποντιακό άστρο έλαμψε και θα λάμπει για πάντα, με την καρδιά να χτυπά πάντα στην Άγια Πατρίδα, εκεί που τα λουλούδια του Πόντου βλάστησαν. Κι αυτά τα εφτά βρέφη που θυσιάστηκαν, για να σωθούν 300 Σανταίοι, μπήκαν στο Πάνθεον των Ηρώων πριν καλά – καλά αναγνωρίσουν το φως του Ήλιου.
Στα ιερά και δοξασμένα εκείνα χώματα ο Ελληνισμός μεγαλούργησε, δημιούργησε και διαφύλαξε έναν ανώτερο πολιτισμό με Ελληνοχριστιανικό περιεχόμενο και μετέδωσε το φως του Ελληνικού πολιτισμού στους γύρω βάρβαρους λαούς.
Οι Έλληνες του Πόντου ξεριζώθηκαν από τη Πατρώα γη και κατέφυγαν στην αγκαλιά της μητέρας Ελλάδας. Χιλιάδες πρόσφυγες από τον Πόντο φτάνουν σε αυτήν την Γη και ξεκινούν από την αρχή μια νέα ζωή. Ριζώνουν και βλέπουν μπροστά. Είναι οι πρόγονοί μας, είναι οι πραγματικοί ΗΡΩΕΣ.
Στις 19 Μαΐου 1919 τέθηκε σε εφαρμογή το σχέδιο για την ολοκληρωτική εξόντωση των Eλλήνων σε όλο τον Πόντο, σε μια ατέλειωτη πορεία θανάτου, και μέχρι το 1924 η γη του Πόντου είχε γίνει θέατρο μιας θηριωδίας όπου 815 χωριά ανασκάφηκαν, 1.134 εκκλησίες καταστράφηκαν, 960 σχολεία γκρεμίστηκαν, 353.000 Πόντιοι εξολοθρεύτηκαν, ενώ περισσότεροι από 400.000 ξεριζωμένοι έφθασαν στην Ελλάδα, κουβαλώντας μαζί τους έναν πολιτισμό 3000 ετών προγονικά εδάφη, εκκλησίες, τάφους και σχολεία, με μοναδικές αποσκευές τις μνήμες και τον πόνο της καρδιάς τους:
«Επήεν να δεαβαίν’ ο νους ιμ’.
Εκλίστα κά’ κι εφίλεσα τό χώμαν καί τα χορτάρεα.
Εσ’κώθα έφυγα και οπίσ’ άλλο ‘κι ετέρεσα.
Τά δάκρεα μ’ ετσουρώθαν και η καρδία μ’ πολλά αιματώθεν.» (Το μυαλό μου πήγε να φύγει. Έσκυψα κάτω και φίλησα το χώμα και τα χορτάρια. Σηκώθηκα, έφυγα και πίσω δεν ξανακοίταξα. Τα δάκρυά μου στέρεψαν και η καρδιά μου μάτωσε πολύ. Από το βιβλίο πρόσφυγας του Πόντου).
«Την πατρίδα μ’ έχασα, έκλαψα και πόνεσα. Λύουμαι κι αροθυμώ, ν’ ανασπάλω κι επορώ». (Την πατρίδα μου έχασα, έκλαψα και πόνεσα. Κλαίω και νοσταλγώ, να ξεχάσω δεν μπορώ.)
Η άφιξη των Ποντίων στις Νέες Πατρίδες ήταν η απαρχή μιας δύσκολης, αλλά δημιουργικής πορείας για τον ποντιακό ελληνισμό. Εγκαταστάθηκαν κυρίως στους νομούς Δράμας, Κιλκίς, Καβάλας, Ξάνθης, Κοζάνης, Πρέβεζας και στα αστικά κέντρα Αθήνα, Πειραιά και Θεσσαλονίκη, όπου άρχισαν έναν αγώνα επιβίωσης, προσπαθώντας παράλληλα να διατηρήσουν τον ποντιακό πολιτισμό, την μουσική, τη γλώσσα, τα ήθη και τα έθιμά τους.Τα πρώτα χρόνια της ζωής στη νέα πατρίδα δεν ήταν σίγουρα και τα πιο ευχάριστα. Η μαζική άφιξη χιλιάδων προσφύγων προκάλεσε ισχυρό σοκ με αποτέλεσμα να αντιμετωπίζονται αρχικά με δυσπιστία. Αμφισβητείται η ίδια η ελληνικότητά τους και οι Πόντιοι με πίκρα λένε:
«Πατρίδα μ’ αραεύω σε αμόν καταραμένος. Σα ξένα είμαι Έλληνας και σην Ελλάδαν ξένος». (Πατρίδα μου σε ψάχνω σαν καταραμένος. Στα ξένα μέρη είμαι Έλληνας και στην Ελλάδα ξένος).
Παρά τις μεγάλες δυσκολίες, οι Πόντιοι με την εργατικότητα, τη θέληση και τη δύναμη της ψυχής τους κατάφεραν με το χρόνο να ενταχθούν στην ελληνική κοινωνία και να συμβάλουν τα μέγιστα στην ανάπτυξη και την πρόοδο της Ελλάδας σε οικονομικό, πολιτιστικό και κοινωνικό επίπεδο.
Καθήκον μας είναι να μετατρέπουμε με την ανάγνωση του παρελθόντος, την τραγωδία σε δύναμη.
Όσο τα ιστορικά γεγονότα δεν αποσαφηνίζονται, όσο η αποσαφήνιση αυτή δεν γίνεται κτήμα των πολλών, οι άνθρωποι που υπέφεραν και οι απόγονοί τους, δεν ησυχάζουν. Οι άνθρωποι αυτοί δεν ζητάν εκδίκηση, ζητάνε την αναγνώριση μίας αδιαμφισβήτητης πραγματικότητας, δηλαδή της Γενοκτονίας των Ποντίων.
Ο Ποντιακός Ελληνισμός δεν ξεχνά την οδύνη, τον πόνο, την συμφορά, και τον διωγμό των Ελλήνων του Πόντου από τις πατρογονικές τους εστίες, προχωρά όμως θέλοντας την διεθνή αναγνώριση της Γενοκτονίας και με την προστασία και τη χάρη της Παναγίας θα έρθει η δικαίωση με αγώνα και ενότητα γιατί το αίμα ήταν ένα. Έχουμε χρέος απέναντι στους ανθρώπους που αγωνίστηκαν και επιβίωσαν στις συνθήκες που βρήκαν και τις αντιμετώπισαν με θάρρος και σθένος και μας έμαθαν, τα ήθη, τα έθιμα και την παράδοση, μας έμαθαν την ποντιακή διάλεκτο που δεν είναι ένας απλός κώδικας επικοινωνίας ή μέσο που χρησιμοποιούμε για να συνεννοηθούμε.
Η γλώσσα είναι πρώτα και κύρια ταυτότητα.
Εκτός από ταυτότητα και πολιτισμό, η γλώσσα απηχεί συναισθηματικές διαστάσεις και δηλώνει τις αξίες ενός πολιτισμού. Κάθε λέξη και φράση έχει το δικό της συναισθηματικό φορτίο, που μπορεί να μεταφραστεί, αλλά είναι δύσκολο να αποδοθεί επακριβώς σε μια άλλη γλώσσα. Όσοι είναι Πόντιοι, θα ξέρουν πόση αγάπη και τρυφερότητα περιέχουν οι λέξεις «τσικάρι μ’» και «γιαβρί μ’» και την υπέρμετρη αγάπη που εκφράζεται με τη φράση «γουρπάν-ι-σ’ να ’ίνουμαι».
Ο πόνος που έφεραν οι πρόγονοί μας στους τόπους μας, είναι το μέλλον μας, γιατί χωρίς ρίζες το δέντρο δεν ανασταίνεται. Η ιστορία είναι αυτή που τους κράτησε ζωντανούς τόσους αιώνες.
Συνεχίζουμε με μεγαλύτερο αίσθημα ευθύνης και συνέπειας. Η προσπάθεια συνεχίζεται, γιατί οι ρίζες μας είναι δυνατές, και τους ευχαριστούμε που μας έμαθαν ότι η συγγένεια είναι η αμοιβαιότητα της ύπαρξής μας. Τους ευχαριστούμε θερμά γιατί μας έμαθαν ότι οι άνθρωποι ποτέ δεν χάνονται, αν τους έχεις στην καρδιά σου. Μπορεί να χάσεις την παρουσία τους, τη φωνή τους, τη μυρωδιά τους μα ό,τι έχεις μάθει από αυτούς, ό,τι άφησαν σε σένα, όνειρα, μνήμες, παραδόσεις, δεν θα μπορέσεις ποτέ να τα χάσεις…
Η προσφυγιά υπήρξε για τους προγόνους μας, η κακή μοίρα.
Οι πρόσφυγες όμως , Πόντιοι, Μικρασιάτες, Θράκες, ήταν το πιο γερό θεμέλιο της συνέχειας του Ελληνισμού.
Έφεραν μαζί τις χαμένες, τις Άγιες Πατρίδες, τις αλησμόνητες κι έκαμαν μιαν άλλη μοίρα, καλή για την μητροπολιτική γη.
Με όπλα την προκοπή τους, τη δουλειά τους και τη θέληση τους να κρατήσουν τη ρίζα ζωντανή και τη μνήμη αναλλοίωτη έχτισαν το μέλλον, χωρίς, ποτέ, να ξεχάσουν το παρελθόν.
Εκατόν τέσσερα χρόνια μετά, κλίνουμε το γόνι στη θυσία κι ανακαλούμε στη μνήμη μας το δράμα.
Για να τιμήσουμε τη θυσία και να βαδίσουμε στα χνάρια, τα φωτισμένα χνάρια των προσφύγων προγόνων μας.
